Coronavirus en Kinderopvang

Actualiteit Coronavirus en Kinderopvang

 03 maart 2020

Laatste update: 3 maart 2020

Het nieuwe coronavirus roept veel vragen op bij kinderopvangorganisaties, ouders en scholen. In deze checklist die de Brancheorganisatie Kinderopvang gezamenlijk heeft opgesteld met BMK en BOinK, tref je een aantal veelgestelde vragen en antwoorden, de richtlijnen om besmetting te voorkomen en maatregelen die je dient te treffen in geval van besmetting met het coronavirus. De inhoud van deze checklist is gebaseerd op informatie afkomstig van het RIVM en de GGD.

Actualiteit
In de Q&A hieronder hebben we een aantal veelgestelde vragen van ondernemers opgenomen over de juridische aspecten rond de consequenties van de huidige situatie met corona.
Het ministerie van SZW heeft een poster met hygiene maatregelen over het corona-virus (COVID-19 virus) ontwikkeld.
De Rijksoverheid heeft een pagina met veelgestelde vragen online gezet. Hier zijn veel antwoorden te vinden.

RIVM 
Het RIVM geeft antwoord op de meest gestelde vragen.
Daarnaast geeft het RIVM een actueel overzicht van de besmette gebieden gebaseerd op realtime data.

Belangrijk

• Onderhoud contact met de GGD in je regio en hou de website van GGD en RIVM in de gaten. Mocht de GGD nieuwe instructies geven, volg die op.
• Voor vragen; neem contact op met de GGD in je regio.
• In het geval van besmetting met het coronavirus, neem direct contact op met de GGD en volg de instructies van de GGD op.

Veelgestelde vragen over het coronavirus

Wat betekent een uitbraak van het coronavirus voor de kinderopvang?
De mogelijkheid bestaat dat er medewerkers of kinderen ziek worden nadat zij besmet zijn met het coronavirus (officieel: het nieuwe coronavirus COVID-19). In Nederland is op 27 februari de eerste patiënt met het virus gevonden. Indien het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft geconstateerd dat er sprake is van een uitbraak in ons land, zullen medewerkers en het management van de vestiging uiteraard extra alert moeten zijn op symptomen.

Wat zijn de symptomen van het coronavirus?
Koorts met daarbij luchtwegklachten zoals hoesten, kortademigheid en longontsteking.

Wat weten we over het virus?
Het is nog niet duidelijk of het coronavirus ernstiger is dan een gewone griep. Het is een nieuw virus en het RIVM is nog druk bezig is met meer informatie verzamelen. Wat we nu weten is dat van alle bekende patiënten met het nieuwe coronavirus ongeveer 17% ernstige klachten heeft. Ongeveer 2% van de patiënten overlijdt aan het nieuwe coronavirus. Dit zijn vooral oudere mensen en mensen die verzwakt zijn door andere ziekten. Er is(nog) geen specifieke behandeling tegen het nieuwe coronavirus.

Hoe kun je het voorkomen?
Door hoesten en niezen komt het virus uit neus, keel of longen naar buiten. Via kleine druppeltjes komt het virus zo in de lucht. Deze druppeltjes blijven niet in de lucht zweven maar dalen snel neer. Het advies van het RIVM is met name:

• Was je handen regelmatig
• Hoest en nies in de binnenkant van je ellenboog
• Gebruik papieren zakdoekjes

Welk advies geldt voor reizigers (met kinderen) na terugkeer uit gebieden waar een besmetting is?
Adviseer medewerkers of ouders met kinderen die op het vasteland van China, in Taiwan, Macau, Hongkong, Singapore, Zuid-Korea, Iran of de besmette gemeenten in Noord-Italië zijn geweest én koorts en luchtwegklachten hebben (zoals hoesten of kortademigheid), telefonisch contact op te nemen met hun huisarts. Vraag of zij een terugkoppeling geven van het advies van hun huisarts aan de kinderopvangorganisatie.

Het RIVM geeft een actueel overzicht van de besmette gebieden gebaseerd op realtime data.

Maatregelen bij een mogelijke besmetting

Wat als een kind symptomen van het coronavirus vertoont?

• Indien ouders een vermoeden hebben, dienen zij het kind thuis te houden en direct telefonisch contact op te nemen met de eigen huisarts of de lokale GGD.
• Indien medewerkers een vermoeden hebben dat een kind symptomen vertoont, houden zij het kind en apart nemen zij direct contact op met de ouder, waarna deze het kind komt ophalen en telefonisch contact opneemt met de eigen huisarts of de lokale GGD.
• Wijs ouders op hun meldingsplicht. Dat betekent dat elke besmetting van het nieuwe coronavirus door – in dit geval – de ouder moet worden gemeld bij de GGD of de huisarts. Wijs hen hierop.
• Volg hierna de instructies van de GGD op.
• Zodra is bevestigd dat het om het coronavirus gaat, moeten alle andere medewerkers, ouders en samenwerkingspartners (schoolbesturen) worden geïnformeerd volgens de instructies van de GGD.

 Wat als een medewerker symptomen van het coronavirus vertoont?

• De medewerker zal zich bij vermoeden van het coronavirus ziek melden en direct telefonisch contact opnemen met de huisarts of plaatselijke GGD.
• Volg hierna de instructies van de GGD op.
• Zodra is bevestigd dat het om het coronavirus gaat, moeten alle andere medewerkers, ouders en samenwerkingspartners (schoolbesturen) worden geïnformeerd volgens de instructies van de GGD.

Wanneer moet een vestiging sluiten?
Het sluiten van kinderopvangorganisaties behoort tot één van de mogelijkheden maar ligt niet in de lijn der verwachting. De lokale GGD kan in overleg met de lokale autoriteiten adviseren om een kinderopvangorganisatie – of een deel daarvan – te sluiten.

Sluiting van kinderopvanglocaties hoeft dus niet tenzij op aanwijzing van de overheid. Als een besmetting geconstateerd wordt, informeert de lokale GGD over de consequenties en de te nemen maatregelen voor die specifieke (kinderopvang)locatie, plaats of regio.

Is het denkbaar dat een kinderopvanglocatie zou moeten sluiten?
In uiterste gevallen zou het kunnen voorkomen dat een kinderopvanglocatie op last van de GGD en de rijksoverheid verplicht gesloten moet worden. Een houder moet dan voldoen aan deze verplichting. Vooralsnog is er geen enkele aanwijzing dat dit aan de orde is.

Als ik mijn kinderopvanglocatie zou moeten sluiten moeten de ouders dan ook betalen voor de niet-geleverde opvang?
Indien sluiting plaatsvindt op aanwijzing van de overheid, is er sprake van overmacht. De kinderopvanglocatie kan dan geen kinderen opvangen en ouders hoeven dan niet te betalen voor de niet-geleverde opvang, en geld wat hiervoor al betaald is moet worden terugbetaald aan de ouders. Dit heeft ook gevolgen voor de kinderopvangtoeslag – het aantal uren afgenomen kinderopvang wordt immers minder. Wijs ouders erop dat ze dit moeten aanpassen en adviseer hen bij vragen hierover contact op te nemen met de Belastingdienst.

Wanneer is er sprake van overmacht?
Er is sprake van overmacht als op aanwijzing van de overheid op basis van wetgeving of tijdelijke maatregel de kinderopvangorganisatie wordt aangezegd één of meer locaties te sluiten. Ouders kunnen in dat geval niet afdwingen dat de kinderopvanglocatie de opvang toch open moet blijven. De schade die de ouders hierdoor mogelijk lijden, bijvoorbeeld doordat zij vrije dagen moeten opnemen of omdat zij elders opvang moeten inkopen, hoeft door de kinderopvangorganisatie niet te worden vergoed.

Als de kinderopvangorganisatie zelf besluit om kinderopvanglocaties te sluiten omdat zij het niet langer verantwoord acht voor haar medewerkers (en de opvangkinderen) is om opvang te blijven bieden, zal waarschijnlijk per individueel geval door de rechter beoordeeld moeten worden of er sprake is van overmacht.

Kan ik als ondernemer ook zelf mijn kinderopvanglocatie sluiten?
Een kinderopvangorganisatie kan zelf besluiten om de kinderopvanglocatie te sluiten. Dit zou met de Oudercommissie besproken moeten worden, zij hebben hierop adviesrecht. Ons advies is om te handelen conform de richtlijnen van de lokale GGD en het RIVM.

Zie ook het antwoord op de vraag over ‘overmacht’.

Hoe zit het met de zorgplicht van de werkgever voor de veiligheid van medewerkers gezien de besmettelijke situatie en hun dagelijkse handelingen?
De werkgever heeft de plicht om de werkomgeving zodanig in te richten dat de werknemer bij de uitvoering van het werk geen schade lijdt. Dat kan dus ook betekenen dat de werkgever maatregelen moet treffen om te voorkomen dat werknemers besmet worden.

Werkgevers doen er verstandig aan risico’s te inventariseren en zich door de GGD te laten adviseren welke maatregelen nodig zijn. Dat geldt ook voor het beantwoorden van vragen van werknemers die bang zijn voor risico’s in de uitvoering van hun werk.

Welke stappen kan een werkgever nemen als medewerkers niet willen werken bijvoorbeeld omdat ze bezorgd zijn over hun gezondheid? Want mag een werknemer thuisblijven uit vrees voor besmetting?
Van zowel werkgever als werknemer mag worden verwacht dat hierover in redelijkheid met elkaar wordt overlegd, ook hierbij is het verstandig om de richtlijnen en risico-inschatting van de GGD als uitgangspunt te nemen. Goed werkgever- en goed werknemerschap houdt in: overleg en communiceer. Houd als werkgever je medewerkers op de hoogte, en medewerkers: informeer je werkgever als dat nodig is. Neem geen onnodige risico’s. Gedraag je verstandig. Gebruik je gezonde verstand.

Als onze vestigingen niet meer open kunnen zijn, of medewerkers individueel in quarantaine zijn en niet mogen komen werken, zijn werkgevers dan verplicht het loon te blijven betalen?
Als de werkgever zelf besluit om een vestiging te sluiten, ligt het in diens risicosfeer en moet het loon door worden betaald. Er is op dit moment niet met zekerheid te zeggen in wiens risicosfeer het ligt als de overheid overgaat tot sluiting van vestigingen. Mocht het zover komen, dan is het advies om contact op te nemen met SZW of AVVN (het RIVM gaat echt alleen over de medisch-inhoudelijke kant van het coronavirus).

Mogelijk kan onderstaande interessant zijn:
Werktijdverkorting aanvragen bij het Ministerie van SZW
Aanvraag werktijdverkorting Ministerie van SZW

Aan bovenstaande ‘Veelgestelde vragen over het coronavirus’ kunnen geen rechten worden ontleend.

Pers en media
Pers en media zullen contact zoeken met kinderopvangorganisaties. Betrek de medewerkers of de afdeling Communicatie en zorg dat zij goed zijn voorbereid. Vanzelfsprekend kan je landelijke en lokale pers doorverwijzen naar de BK voor woordvoering: Rene Loman.

Vragen over het coronavirus?
Neem contact op met de GGD in je regio.

Meer informatie
Vragen en antwoorden nieuw coronavirus, RIVM
Informatie coronavirus RIVM, Covid 19
Richtlijnen en draaiboeken RIVM, Covid 19
Q&A Coronavirus, Rijksoverheid
Richtlijnen voor werkgevers en werknemers, Rijksoverheid

Meer weten? Check de site van het Ministerie van VWS
Informatie voor de werkgevers en het Coronavirus: AWVN